Duurzaamheidsbeleid

Pensioenfonds PDN licht zijn duurzaamheidsbeleid toe en legt verantwoording af over de belangrijkste resultaten over het verslagjaar 2023 in het Duurzaamheidsverslag 2023. Het volledige duurzaamheidsverslag (PDF) is te vinden op de website van PDN onder downloads en is ook opgenomen in het jaarverslag 2023.

In het licht van ons streven naar duurzaamheid en verantwoord beleggen, heeft het fonds in 2023 weer grote stappen gezet. We zijn verheugd om te constateren dat dit ook door anderen erkend wordt, zoals bijvoorbeeld door de ranglijst van de VBDO. Deze ranglijst, opgesteld door de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO), beoordeelt pensioenfondsen op hun inzet en prestaties op het gebied van duurzaam beleggen.

We leven in een tijd waarin de wereldwijde samenleving steeds meer gepolariseerd raakt, met een groeiende kloof tussen verschillende visies en waarden. Dit heeft invloed op de manier waarop mensen naar de toekomst kijken, waarbij sommigen geen perspectief zien of willen zien. Tegelijkertijd spelen belangrijke verkiezingen in zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie, die de richting van het duurzaamheidsbeleid en de internationale samenwerking kunnen beïnvloeden.

Toekomstperspectieven

Als we vooruitkijken, zien we diverse belangrijke thema’s die onze aandacht verdienen:

Digitale transformatie en duurzaamheid: De rol van technologie in het bevorderen van duurzaamheid is onmiskenbaar. Innovaties kunnen bijdragen aan energie-efficiëntie en de ontwikkeling van slimme, duurzame steden.
Waterbeheer: Duurzaam beheer van onze waterbronnen is essentieel om de toekomstige generaties van voldoende schoon water te voorzien.
Sociale inclusie en werkgelegenheid: Door te investeren in duurzame projecten kunnen we bijdragen aan het creëren van banen en het bevorderen van sociale inclusie, vooral in ontwikkelingslanden.
Circulaire economie: Het ondersteunen van bedrijven die de principes van de circulaire economie omarmen, is een stap naar het minimaliseren van afval en het efficiënt gebruiken van resources.
Ethisch beleggen en mensenrechten: Het is onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat onze beleggingen ethische overwegingen en respect voor mensenrechten omarmen.
Biodiversiteit: Het beschermen en bevorderen van biodiversiteit is essentieel voor het behoud van gezonde ecosystemen, die cruciaal zijn voor het leven op aarde. Meer en meer komt er binnen de investeringswereld aandacht voor investeringen die bijdragen aan de bescherming van natuurlijke habitats en de diversiteit van soorten.

We zien de complexiteit van de uitdagingen waar we voor staan en tegelijkertijd zien we de mogelijkheden om een positieve impact te maken. Met toewijding, innovatie, en samenwerking kunnen we bijdragen aan een duurzamere en rechtvaardigere wereld voor iedereen. Om onze positieve invloed als fonds te vergroten, focussen we al sinds 2021 op drie specifieke duurzaamheidsthema’s:

Gezondheid en welzijn
Klimaat en energie
Grondstoffen en circulariteit.

Deze thema’s zijn gekoppeld aan vier duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, de Sustainable Development Goals (SDG’s). We kijken dan met name naar:

SDG 3: Goede gezondheid en welzijn
SDG 7: Betaalbare en duurzame energie
SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie
SDG 13: Klimaatactie

In het duurzaamheidsbeleid zijn een zestal beleidsinstrumenten gedefinieerd, die gebruikt worden om bij te kunnen dragen aan onze doelstellingen.

Meer informatie over het duurzaamheidsbeleid en de beleidsinstrumenten die Pensioenfonds PDN daarbinnen inzet, is te vinden op de website van het fonds via deze link. Op deze pagina is ook een toelichting te vinden op het gevoerde beleid, inclusief rapportages over hoe er is gestemd tijdens de aandeelhoudersvergaderingen en de voortgang van engagement acties. Ook publiceert het fonds op de website de lijst met de bedrijven en landen waarin is belegd (per jaarultimo).

1. ESG-integratie

Pensioenfonds PDN benut waar mogelijk ESG-factoren in het beheer en voor de beoordeling van beleggingen. ESG staat voor Environment (omgeving/milieu), Social (sociaal) en Governance (ondernemingsbestuur). Duurzaamheidsrisico’s voor de portefeuille en andere ESG-aspecten worden meegenomen in investeringsbeslissingen in de diverse mandaten. Een ander tot de verbeelding sprekend onderwerp dat hieronder valt is CO₂-uitstoot. Met ESG-integratie in het beleggingsproces probeert Pensioenfonds PDN de CO₂-uitstoot van de beleggingsportefeuille te verminderen. Het daadwerkelijk wel of niet behalen van deze doelstelling kan pas na 2030 worden vastgesteld. Wel kunnen we in de tussentijd de voortgang van de CO2-reductie monitoren.

Realisatie doelstelling CO2-reductie

2. Impact Investments

Impact investing is het investeren in landen, bedrijven of projecten die ook maatschappelijke en milieuproblemen helpen oplossen, zoals armoede in ontwikkelingslanden en klimaatverandering. Pensioenfonds PDN doet dit aan de hand van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.

In 2021 heeft 71% van het totaal aantal uitgevoerde engagements voldoende voortgang laten zien. Daarmee hebben we in 2021 niet voldaan aan het target dat we ons op het gebied van engagement hebben gesteld dat meer dan 75% van het aantal uitgevoerde engagements voldoende voortgang moeten laten zien.

Realisatie doelstelling Impact Investments

3. Engagement

Bij engagement wordt de dialoog aangegaan met bedrijven waarin is belegd. Op deze manier kunnen stakeholders bedrijven stimuleren om te veranderen. Middels het instrument engagement is het mogelijk om met bedrijven afspraken te maken over plannen, doelen of ambities. Bijvoorbeeld ten aanzien van een CO₂-reductie. Ook wordt met behulp van engagement met bedrijven, die gedrag vertonen dat niet in lijn ligt met de principes van de UN Global Compact en waar (potentiële) negatieve impact is geïdentificeerd, een traject van intensieve dialoog gestart. Een engagementtraject kan als een proactief of reactief engagementtraject worden bestempeld. Wanneer het engagementtraject niet tot het gewenste resultaat leidt is in de escalatieladder aangegeven onder welke voorwaarden desinvestering zal plaatsvinden.

Engagement proces

Een engagement traject bestaat uit vier fases. Het begint bij het vaststellen van een bedrijfsspecifieke doelstelling. Daarna treedt CTI in contact met het desbetreffende bedrijf om de vastgestelde problemen aan te kaarten. Hierna wordt door CTI gemonitord in hoeverre het bedrijf toezeggingen doet om het probleem aan te pakken tot aan het moment dat de problemen zijn opgelost en de doelstelling zijn behaald. Helaas is dat laatste niet altijd het eindstation van een engagement traject. Bedrijven kunnen ergens tijdens deze fases ‘niet thuis geven’ waardoor een engagement traject moet worden afgebroken.

Realisatie doelstelling Engagement

4. Stembeleid

Als institutionele belegger leeft Pensioenfonds PDN de Nederlandse Corporate Governance Code na. Deze code bevat principes en bepalingen over goed bedrijfsbestuur. Het beleid van Pensioenfonds PDN voor goed bestuur is erop gericht om onze belangen als aandeelhouder te beschermen en invulling te geven aan onze verantwoordelijkheid als aandeelhouder. Wanneer er aanwijzingen zijn dat een bedrijf onverantwoord onderneemt, bestaan verschillende mogelijkheden waarop Pensioenfonds PDN zijn invloed kan doen gelden, waaronder het stemmen op de aandeelhoudersvergaderingen van alle beursgenoteerde bedrijven waarin het fonds wereldwijd belegt. Op onze website publiceren we ieder kwartaal hoe er is gestemd op de algemene vergadering van de ondernemingen waarin we beleggen. Dat doen we per individuele onderneming en per stempunt.

In 2023 hebben er 1.097 aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden voor alle beursgenoteerde bedrijven in de portefeuille van Pensioenfonds PDN. Op 1.089 van die vergaderingen heeft CTI namens Pensioenfonds PDN kunnen stemmen. Voor 8 vergaderingen was dat niet mogelijk door geldende liquiditeit beperkende voorwaarden of andere operationele restricties in het stemproces. Daarmee is de KPI strikt genomen niet behaald, echter is Pensioenfonds PDN tevreden met het resultaat dat er waar mogelijk op elke aandeelhoudersvergadering is gestemd.

Op alle 1.089 aandeelhoudersvergaderingen is er op meer dan 14.000 voorstellen gestemd. Zoals hierboven benoemd, was het niet mogelijk om op een aantal aandeelhoudersvergaderingen te stemmen waardoor in totaal op 0,5% van het aantal voorstellen niet gestemd is. Op de overige 99,5% is wel gestemd. Ook deze KPI is strikt genomen niet behaald, maar Pensioenfonds PDN is tevreden met de stemactiviteit die het heeft laten zien in 2023.

Realisatie doelstellingen Stembeleid

5. Uitsluiting

Pensioenfonds PDN belegt op een dusdanige wijze dat zijn beleggingen een afspiegeling zijn van de eigen normen en waarden. Het fonds sluit daarom bedrijven en landen uit op basis van risico op negatieve impact en conflict met zijn normen en waarden. Pensioenfonds PDN hanteert hierbij criteria zoals de schadelijkheid van het product, de onmogelijkheid om verandering teweeg te brengen door middel van stemmen en engagement, en het gegeven dat er nadelige gevolgen zouden zijn wanneer het product niet meer zou bestaan.

Productgroepen die we bijvoorbeeld (gedeeltelijk) uitsluiten zijn controversiële wapens, clustermunitie, kolen, olie uit teerzanden en tabak. Bedrijven of landen die we uitsluiten op basis van hun gedrag zijn gebaseerd op de 10 principes van de VN Global Compact en internationale sanctielijsten van de VN Veiligheidsraad, Nederland en-of de Europese Unie. Bij ernstige en structurele schending worden landen en bedrijven toegevoegd aan onze uitsluitingenlijst.

Onze doelstelling bij uitsluitingen houdt in dat we geen beleggingen aanhouden in bedrijven en landen, exclusief onze fondsbeleggingen, die op onze uitsluitingenlijst staan. Dit target hebben we gehaald. Binnen een kwartaal na screening werden individuele beleggingen in bedrijven en landen die op de uitsluitingenlijst stonden verkocht. Pensioenfonds PDN sluit eind 2023 in totaal 174 bedrijven en 14 landen van het beleggingsuniversum uit. Dit zijn 6 bedrijven meer en evenveel landen in vergelijking met eind 2022.

Realisatie doelstellingen Uitsluiting

6. Transparantie

Om transparant te zijn over het duurzaamheidsbeleid en de uitvoering daarvan, publiceert het fonds jaarlijks een duurzaamheidsverslag. Daarnaast publiceert Pensioenfonds PDN op zijn website op jaarbasis een overzicht van de totale beleggingsportefeuille en rapporteren we op de website over de uitkomsten van het stemgedrag op aandeelhoudersvergaderingen. Tot slot participeert het fonds aan marktbrede initiatieven zoals de VBDO benchmark en de PRI-assessment van de VN.

Implementatie duurzaamheidswetgeving en convenanten in 2023

De verplichte wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid is de afgelopen jaren steeds verder uitgebreid als gevolg van het Europees Actieplan ‘Duurzame Groei Financieren’. Doel van dit actieplan is het stimuleren van de financiële sector om een bijdrage te leveren aan de klimaatdoelen van Parijs.

EU Sustainability Finance Disclosure Regulation (SFDR wetgeving)

In het kader van de SFDR wetgeving heeft Pensioenfonds PDN gekozen voor een ‘artikel 8 classificatie’. Dit betekent dat Pensioenfonds PDN-duurzaamheidskenmerken implementeert binnen zijn beleggingsportefeuille en hierover ook transparant rapporteert. Vanaf 2024 zal het fonds in het kader van de SFDR wetgeving gaan rapporteren over de belangrijkste ongunstige effecten op door de SFDR wetgeving voorgeschreven duurzaamheidsfactoren. Pensioenfonds PDN stelt nog geen streefpercentage van duurzame beleggingen in de zin van SFDR vast. Dit betekent overigens niet dat het fonds geen duurzame investeringen doet. Die doet het fonds weldegelijk, echter is het verschil in definities van duurzame beleggingen nog complex. Pensioenfonds PDN gaat in 2024 verder onderzoeken of het hanteren van een minimum percentage aan duurzame investeringen in de zin van de SFDR wetgeving wenselijk en implementeerbaar is (zie ook de paragraaf Taxonomie hieronder).

Taxonomie

De Europese Unie heeft met de Taxonomieverordening criteria opgesteld om per economische activiteit te kunnen bepalen of deze duurzaam worden uitgevoerd. Dat zijn economische activiteiten die bijdragen aan een ecologische doelstelling en die geen significante schade toebrengen aan andere ecologische doelstellingen. In totaal zijn er 6 verschillende ecologische doeleinden gedefinieerd. Pensioenfonds PDN vindt het van belang dat het ook belegt in economische activiteiten die bijdragen aan deze ecologische doelstellingen. Om te bepalen hoeveel het fonds hierin belegt moet eerst duidelijk worden in welke mate de bedrijven waarin het fonds belegt, en kan beleggen, bijdragen aan deze ecologische doelstellingen. Om dit te kunnen bepalen zijn veel gegevens van deze bedrijven vereist. Ieder jaar in het vierde kwartaal gaat Pensioenfonds PDN de gegevens van bedrijven in de portefeuille evalueren en beoordelen welk streefpercentage aan Taxonomie geclassificeerde beleggingen het fonds voor het opvolgende jaar kan vaststellen.

IMVB-convenant

Op 20 december 2018 hebben wij, samen met 69 andere pensioenfondsen, het Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (IMVB-convenant) ondertekend. Dit convenant is gebaseerd op de OESO-richtlijnen en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s). De OESO-richtlijnen maken duidelijk wat van bedrijven kan worden verwacht op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen bij het internationaal zakendoen. Ze bevatten normen over hoe om te gaan met kwesties zoals ketenverantwoordelijkheid, mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie. In 2020 hebben we ons duurzaamheidsbeleid aangepast aan de vereisten uit het convenant. We hebben toen onder andere opgenomen dat we rekening houden met het due diligence proces zoals dit in de OESO-richtlijnen is gedefinieerd. Dit houdt in dat we negatieve impact in onze beleggingsportefeuille identificeren en deze vervolgens willen stoppen, beperken en/of voorkomen. In 2021 is met al onze vermogensbeheerders gesproken over de nieuwe vereisten die Pensioenfonds PDN op basis van het IMVB-convenant van ze verwacht. Deze nieuwe vereisten zijn daar waar mogelijk contractueel vastgelegd met onze vermogensbeheerders. Vanaf 2022 is dat gedeelte van de portefeuille waarbij dit mogelijk is gescreend op de OESO-richtlijnen en de UNGP’s en gaan we hierover in gesprek met de managers. Eind 2022 is het convenant afgelopen. De implementatie van de OESO-richtlijnen en UNGP’s zullen echter geïmplementeerd blijven in onze processen en het fonds zal hier ook bij externe manager op blijven monitoren.

Vooruitblik 2024

Na een jaar van voortdurende inspanningen en toewijding aan ons duurzaamheidsbeleid, blijft onze focus ook in 2024 gericht op het versterken van onze duurzaamheidsambitie en het implementeren van concrete maatregelen die bijdragen aan een betere toekomst voor zowel onze deelnemers als de samenleving als geheel.

In het komende jaar zullen we ons blijven inzetten voor de verdere ontwikkeling en implementatie van ons duurzaamheidsbeleid. Enkele belangrijke onderwerpen die hoog op onze agenda staan, zijn onder meer:

Raamwerk duurzaamheid en ESG-risicomanagement: We zullen ons raamwerk voor duurzaamheid en het beheer van milieu-, sociale en governance (ESG) risico’s blijven versterken. Hierbij zullen we speciale aandacht besteden aan relevante thema’s tijdens onze geplande themadagen.
Duurzaamheidsverslag: Het opstellen van ons duurzaamheidsverslag blijft een belangrijk focuspunt. We streven ernaar om transparant te rapporteren over onze duurzaamheidsprestaties en de voortgang ten opzichte van onze doelstellingen.
Targetallocatie impact bonds: We zullen onze inzet voor impact bonds evalueren en waar nodig aanpassingen maken om onze doelstellingen op dit gebied te versterken.
Targetallocatie EU-taxonomie gerelateerde beleggingen: Het identificeren en toewijzen van investeringen die voldoen aan de EU-taxonomie zal een focusgebied zijn om onze duurzaamheidsdoelstellingen te ondersteunen.
ESG Risicomanagement: We zullen ons blijven inzetten om ESG-risico’s effectief te identificeren, te beoordelen en te beheren binnen onze beleggingsportefeuille.

Met deze doelstellingen voor ogen streven we ernaar om onze rol als verantwoordelijke belegger verder te versterken en bij te dragen aan een duurzamere toekomst voor iedereen.