Duurzaamheidsbeleid van PDN

PDN licht zijn duurzaamheidsbeleid toe en legt verantwoording af over de belangrijkste resultaten over het verslagjaar 2022 in het Duurzaamheidsverslag 2022. Het volledige duurzaamheidsverslag (PDF) is te vinden op de website van PDN onder downloads en is ook opgenomen in het jaarverslag 2022.

In 2022 zijn we verder gegaan met het implementeren van het aangescherpte duurzaamheidsbeleid. Het is essentieel om deze aanscherping door te voeren zodat we onze deelnemers nu en in de toekomst een goed pensioen kunnen bieden. Een pensioen waar ze van kunnen genieten in een leefbare wereld. Daarom letten we bij elke beleggingsbeslissing op rendement, risico, kosten én de prestaties op het gebied van duurzaamheid en herijken we ons beleid doorlopend.

Vanwege de specifieke (oorlogs-)situatie in Rusland besloot PDN de bestaande beleggingen in Russische bedrijven zoveel mogelijk af te bouwen en geen nieuwe beleggingen meer te doen in Russische bedrijven. PDN belegde al niet in Russische staatsleningen vanwege EU-sanctiewetgeving. Maar de situatie zorgt voor een wereldwijde negatieve impact, ook dicht bij huis. Energieprijzen stijgen fors en levensonderhoud is voor iedereen duurder geworden. Verantwoord omgaan met de grondstoffen en middelen die we hebben is noodzakelijk. Als pensioenfonds nemen we ook onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Om onze positieve invloed als fonds te vergroten, focussen we al sinds 2021 op drie specifieke duurzaamheidsthema’s:

1. Gezondheid en welzijn
2. Klimaat en energie
3. Grondstoffen en circulariteit.

Deze thema’s zijn gekoppeld aan vier duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, de Sustainable Development Goals (SDG’s). We kijken dan met name naar:

• SDG 3: Goede gezondheid en welzijn
• SDG 7: Betaalbare en duurzame energie
• SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie
• SDG 13: Klimaatactie

In het duurzaamheidsbeleid zijn een zestal beleidsinstrumenten gedefinieerd, die gebruikt worden om bij te kunnen dragen aan onze doelstellingen.

1. ESG-integratie

ESG staat voor Environment (omgeving/milieu), Social (sociaal) en Governance (ondernemingbestuur). PDN is ervan overtuigd, dat het rekening houden met ESG-criteria bij het nemen van beleggingsbeslissingen leidt tot betere resultaten en/of betere beheersing van risico’s op de lange termijn.

Onder de E van environment factor valt ook ons CO2-beleid. Naast het hebben van een goed beeld van de CO2- ofwel carbon-uitstoot van de portefeuille door het meten van de carbon-uitstoot, willen we met behulp van een CO2-reductiedoelstelling ook een reductie van de carbon-uitstoot van de beleggingsportefeuille realiseren (in termen van carbon-intensiteit). Hiermee zetten we ons in om een bijdrage te leveren aan het tegengaan van de opwarming van de aarde en anderzijds maken we hiermee de beleggingsportefeuille weerbaarder tegen bepaalde risico’s zoals klimaat gerelateerde risico’s.

PDN wil daadwerkelijk CO₂-emissies in de beleggingsportefeuille reduceren en hanteert daarvoor concrete doelstellingen. Zo zijn er in 2021 een tweetal nieuwe reductiedoelstellingen vastgesteld. Om aan te sluiten bij de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs hebben we eerst een lange termijn doelstelling opgesteld:

'PDN streeft naar een net zero (100% reductie) CO2-uitstoot per 2050 gebaseerd op WACI scope 1 en scope 2 emissiecijfers voor de beleggingscategorieën aandelen, investment grade credits en high yield obligaties uit de VS.'

 

Door onszelf ook in de nabije toekomst een doelstelling op te leggen, concretiseren we de stappen naar het uiteindelijke doel: een net zero CO2-uitstoot van onze beleggingsportefeuille. Deze doelstelling, hieronder geformuleerd, is specifiek afgegeven op de beleggingscategorieën waarvoor de data beschikbaar is en van goede kwaliteit. Wanneer dat in de toekomst voor andere beleggingscategorieën verbetert, wordt mogelijk ook daarvoor naar een doelstelling gekeken.

'PDN streeft naar een reductie in CO2-emissies in 2030 van 55% ten opzichte van de benchmark in 2016 voor de beleggingscategorieën aandelen, investment grade credits en high yield obligaties uit de VS.'

 

Het daadwerkelijk wel of niet behalen van deze doelstelling kan pas na 2030 worden vastgesteld. Wel kunnen we in de tussentijd de voortgang van de CO2-reductie monitoren.

Realisatie doelstelling CO2-reductie

2. Impact Investments

Met onze impact investments willen we naast het realiseren van financieel rendement ook een oplossing bieden voor verschillende maatschappelijke en duurzaamheidsuitdagingen. We sluiten hierbij aan bij de visie van de Verenigde Naties. Deze stelt dat voor een leefbare, duurzame wereld in 2030 alle 17 duurzame ontwikkelingsdoelen, ofwel Sustainable Development Goals, behaald moeten zijn. Wij definiëren een investering daarom als een impact investment wanneer er sprake is van een positieve bijdrage aan minstens één van de 17 Sustainable Development Goals.

Voorbeelden van impact investments en duurzame investeringen in de portefeuille
Sinds 2019 participeert PDN in Nederlandse groene staatsobligaties. In 2019 emitteerde de Nederlandse staat als eerste debiteur met een AAA-status zogenaamde green bonds. Bij deze obligaties wordt de opbrengst toegerekend aan klimaat gerelateerde uitgaven en investeringen van de Nederlandse overheid. Dit initiatief is later ook uitgerold bij andere Europese overheden. PDN heeft financiering verstrekt aan deze initiatieven door het opnemen van diverse obligaties in verschillende landen. PDN verstrekt ook leningen aan woningcorporaties in Nederland voor onder andere de verduurzaming van de sociale huurwoningen. Dit doet zij indirect via leningen aan de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en Nederlandse Waterschapsbank (NWB). Een voorbeeld van een duurzame investering binnen de Europese aandelenportefeuille is de investering in Siemens Energy AG. Dit bedrijf biedt producten en oplossingen gericht op energie en is met Siemens Gamesa wereldwijd actief in de duurzame windindustrie.

Realisatie doelstelling Impact Investments

3. Engagement

We willen dat onze beleggingen zoveel mogelijk positieve impact en bij voorkeur zo weinig mogelijk negatieve impact op de wereld hebben. We zijn van mening dat het beïnvloeden van bedrijven om hun gedrag te veranderen met behulp van engagement in combinatie met stemmen, de meest effectieve manier is om dit te bereiken. We hebben het voeren van engagement uitbesteed aan een hierin gespecialiseerd bedrijf, Columbia Threadneedle Investments. Columbia Threadneedle Investments treedt namens meerdere institutionele beleggers als engagementpartij op. Door samen te werken, vergroten we onze impact.

Engagement proces

Een engagement traject bestaat uit vier fases. Het begint bij het vaststellen van een bedrijfsspecifieke doelstelling. Daarna treedt CTI in contact met het desbetreffende bedrijf om de vastgestelde problemen aan te kaarten. Hierna wordt door CTI gemonitord in hoeverre het bedrijf toezeggingen doet om het probleem aan te pakken tot aan het moment dat de problemen zijn opgelost en de doelstelling zijn behaald. Helaas is dat laatste niet altijd het eindstation van een engagement traject. Bedrijven kunnen ergens tijdens deze fases ‘niet thuis geven’ waardoor een engagement traject moet worden afgebroken.

In 2021 hebben we ons engagementbeleid uitgebreid om onze invloed gerichter in te zetten op de bedrijven die raken aan onze eigen focus thema’s. We hebben ons hierbij voor 2022 als doelstelling gesteld dat minimaal 25% van het totaal aantal engagements gericht is op de focus SDG’s 3, 7, 12 en 13.

Daarnaast zijn we ook van mening dat engagement zonder duidelijke doelstellingen en gevolgen minder effectief is. Engagementtrajecten kunnen lang duren. Zolang er voldoende voortgang geboekt wordt is dat geen probleem. Maar wanneer dat niet het geval is en bedrijven geen gehoor geven aan onze oproep tot verandering moeten er ook gevolgen zijn. Met die reden hebben we in ons engagementbeleid opgenomen dat bedrijven worden uitgesloten wanneer drie jaar lang geen voortgang in een engagementtraject gericht op onze focusthema’s is én er is geen sprake van bijzondere omstandigheden die voortgang van belegging in het bedrijf rechtvaardigen.

Climate Action 100+

PDN is via CTI samen met andere financiële instellingen aangesloten bij de Climate Action 100+. Climate Action 100+ is een initiatief dat is opgezet door een groep van beleggers om ervoor te zorgen dat ‘s werelds grootste uitstoters van broeikasgassen de nodige actie ondernemen tegen klimaatverandering. Meer dan 700 beleggers wereldwijd, verantwoordelijk voor een beheerd vermogen van meer dan 65 biljoen dollar, gaan in gesprek met bedrijven bij het verbeteren van het beleid inzake klimaatverandering, het terugdringen van emissies en het verbeteren van klimaatgerelateerde rapportages. Climate Action 100+ heeft ook in 2022 veel vooruitgang geboekt bij bedrijven waarmee het een dialoog voert.

Verantwoorde productie

Ook op het gebied van ons focusthema “Grondstoffen en circulariteit” voert CTI namens PDN de dialoog met bedrijven. Een voorbeeld hiervan is Mettler-Toledo, een multinationale fabrikant van weegschalen en analytische instrumenten. Het is de grootste leverancier van weeginstrumenten voor gebruik in laboratorium-, industriële en levensmiddelendetailhandel. CTI sprak met het bedrijf over strategieën voor verantwoorde inkoop. Het bedrijf heeft meerdere processen en methoden om leveranciers te controleren en hun prestaties te verbeteren, maar bij de inkoop uit China is er mogelijk nog meer ruimte voor het bedrijf om het gebruik van plastic in verpakkingen te verminderen. In 2022 heeft Mettler-Toledo nieuwe doelstellingen geformuleerd voor duurzame verpakkingsmaterialen, waaronder >80% uit gerecyclede of gecertificeerde duurzame bronnen en >95% makkelijk recyclebaar of composteerbaar in 2025.

Uitfasering van kolen

Het Duitse RWE is actief in de opwekking, transmissie en distributie van elektriciteit en gas. Het concern heeft als een van de laatste Europese nutsbedrijven nog belangen in kolenmijnen en -centrales. RWE is geraakt door de invasie van Oekraïne door Rusland en het effect daarvan op de energie- en gasprijzen in de EU, wat weer van invloed is op de CO2-reductiestrategie. RWE heeft in opdracht van de Duitse overheid 1,3 GW aan gesloten kolencentrales heropend, tot maart 2024. CTI heeft in 2022 meerdere keren met RWE gesproken over de gevolgen van de Europese energiesituatie op net zero en over de biodiversiteits- en klimaatrisicobenadering. De verwachting voor wat betreft de afbouw van kolen zijn gedeeld. Er is ook gesproken over de plannen van RWE om een aantal centrales om te bouwen naar biomassa. Daarbij zijn met name zorgen geuit over de inkoop van biomassa bij Oost-Europese landen met slecht bosbeheer. RWE verzekerde dat de korte termijn investeringsdoelen voor duurzame energie omhooggaan.

Biodiversiteit

De lucht die je inademt, het water dat je drinkt en het voedsel dat je eet: alles draait om biodiversiteit. En dus vormt de omvang van het huidige biodiversiteitsverlies een existentiële bedreiging voor de ecosystemen waarop ons economisch en maatschappelijk welzijn gebaseerd is. Om die reden is CTI, mede namens PDN, twee jaar geleden een engagementproject op dit onderwerp gestart. Inmiddels wordt via dit project met 21 bedrijven in de sectoren transport, financiën, niet-duurzame consumptiegoederen en grondstofwinning een dialoog gevoerd om schadelijke activiteiten voor de wereldwijde biodiversiteit te stoppen.


Realisatie doelstelling Engagement

4. Stembeleid

PDN ziet naast engagement, stemmen als de meest effectieve manier om bedrijven te beïnvloeden om hun gedrag te veranderen en hierdoor bij te dragen aan het inperken van de negatieve impact en het vergroten van positieve impact. Daarom vinden we gebruik maken van ons stemrecht zo belangrijk.

Vanaf 2022 wordt niet langer alleen voor de Nederlandse, maar voor alle wereldwijde beursgenoteerde beleggingen gestemd. Door deze uitbreiding is er het afgelopen jaar in 1.095 aandeelhoudersvergaderingen op meer dan 13.000 voorstellen gestemd. Op meer dan 20% van de voorstellen heeft CTI namens PDN tegen- of blanco gestemd of zich onthouden van stemming. Voor 7 vergaderingen was dat niet mogelijk door geldende liquiditeit beperkende voorwaarden. Daarmee is de KPI strikt genomen niet behaald, echter is PDN tevreden met het resultaat dat er waar mogelijk op elke aandeelhoudersvergadering is gestemd.

Bij het stemmen staan langetermijnwaardecreatie en de focus SDG’s van het pensioenfonds centraal. Dit wil zeggen dat het pensioenfonds extra nadruk legt op de onderwerpen die spelen bij de focus SDG’s. Zo stemt CTI namens PDN bij bedrijven in hoog risicosectoren (utilities, materials, energy, transport) tegen benoemingen van bestuurders die geen informatie verschaffen over eigen CO₂-uitstoot en CO₂-reductiedoelen en geen informatie verschaffen over risicobeheersing. Ook stemt CTI namens PDN tegen bedrijven die slecht scoren op de ranglijst van bedrijven die de grootste impact hebben op ontbossing.

Op onze website publiceren we ieder kwartaal hoe er is gestemd op de algemene vergadering van de ondernemingen waarin we beleggen. Dat doen we per individuele onderneming en per stempunt.

Realisatie doelstellingen Stembeleid

5. Uitsluiting

Helaas is het niet altijd mogelijk om met behulp van engagement en stemmen onze negatieve impact drastisch te verlagen. Daarom sluiten we sommige bedrijven en landen uit van belegging. Hiermee borgen we een duidelijke ondergrens op het gebied van duurzaamheid, gebaseerd op onze normen en waarden. Een minimale duurzaamheidsnorm.

Die minimale duurzaamheidsnorm wordt vormgegeven op basis van twee kenmerken: product en gedrag. Productgroepen die we bijvoorbeeld uitsluiten zijn controversiële wapens, clustermunitie en tabak. Bedrijven of landen die we uitsluiten op basis van hun gedrag zijn gebaseerd op de 10 principes van de VN Global Compact en internationale sanctielijsten van de VN Veiligheidsraad, Nederland en-of de Europese Unie. Bij ernstige en structurele schending worden landen en bedrijven toegevoegd aan onze uitsluitingenlijst.

PDN sluit eind 2022 in totaal 168 bedrijven en 14 landen van het beleggingsuniversum uit. Dit zijn 37 bedrijven en 1 land meer in vergelijking met eind 2021.

Een aantal voorbeelden van landen en ondernemingen die in 2022 zijn uitgesloten:

• Afghanistan. Na de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Kabul eind 2021, kwam de Taliban alweer vrij snel aan de macht;
• British American Tobacco;
• Gazprom. Het grootste bedrijf in Rusland en het grootste aardgasbedrijf ter wereld dat voor de meerderheid in handen is van de Russische staat;
• Teva. Teva Pharmaceutical Industries en haar dochterondernemingen worden geconfronteerd met beschuldigingen van concurrentiebeperkende praktijken, waaronder prijsafspraken voor generieke geneesmiddelen in de VS, en waren betrokken bij gevallen van corruptie in verschillende landen.

Realisatie doelstellingen Uitsluiting

6. Transparantie

We vinden het belangrijk dat we transparant zijn over wat we hebben gedaan en gerealiseerd op het gebied van duurzaamheid. Daarom publiceren we jaarlijks een duurzaamheidsverslag. In dit verslag geven we aan hoe we in het desbetreffende jaar met duurzaamheid zijn omgegaan en welke resultaten we op het gebied van duurzaamheid hebben bereikt. In het kader van transparantie publiceren we ook jaarlijks op onze website een overzicht van onze totale beleggingsportefeuille, rapporteren we op onze website over ons stemgedrag op aandeelhoudersvergaderingen en rapporteren we op onze website over de voortgang die we met engagement hebben bereikt. Ook zorgen we dat we voldoen aan de vereisten die op het gebied van transparantie worden gesteld vanuit regelgeving en richtlijnen zoals het IMVB-convenant, de EU Sustainability Finance Disclosure Regulation (“SFDR”) en de Principles of Responsible Investment (“PRI”). Tot slot zijn er regelmatig items op het gebied van duurzaamheid in het PDN Magazine te vinden en is het duurzaamheidsbeleid op de website van PDN geplaatst.

Implementatie duurzaamheidswetgeving
en convenanten in 2022

De verplichte wet- en regelgeving op het gebied van duurzaamheid is de afgelopen jaren steeds verder uitgebreid als gevolg van het Europees Actieplan ‘Duurzame Groei Financieren’. Doel van dit actieplan is het stimuleren van de financiële sector om een bijdrage te leveren aan de klimaatdoelen van Parijs.

IMVB-convenant
Op 20 december 2018 hebben wij, samen met 69 andere pensioenfondsen, het Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (IMVB-convenant) ondertekend. Dit convenant is gebaseerd op de OESO-richtlijnen en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP’s). De OESO-richtlijnen maken duidelijk wat van bedrijven kan worden verwacht op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen bij het internationaal zakendoen. Ze bevatten normen over hoe om te gaan met kwesties zoals ketenverantwoordelijkheid, mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie. Vanaf 2022 screenen we dat gedeelte van de portefeuille waarbij dit mogelijk is op de OESO-richtlijnen en de UNGP’s en gaan we hierover in gesprek met de managers.

EU Sustainability Finance Disclosure Regulation (SFDR wetgeving)
In het kader van de SFDR wetgeving heeft PDN gekozen voor een ‘artikel 8 classificatie’. Dit betekent dat PDN-duurzaamheidskenmerken implementeert binnen zijn beleggingsportefeuille en hierover ook transparant rapporteert. PDN gaat in 2023 verder onderzoeken of het hanteren van een minimum percentage aan duurzame investeringen in de zin van de SFDR wetgeving wenselijk en implementeerbaar is (zie ook de paragraaf Taxonomie hieronder).

Taxonomie
De Europese Unie heeft met de Taxonomieverordening criteria opgesteld om per economische activiteit te kunnen bepalen of deze duurzaam worden uitgevoerd. Dat zijn economische activiteiten die bijdragen aan een ecologische doelstelling en die geen significante schade toebrengen aan andere ecologische doelstellingen. In totaal zijn er 6 verschillende ecologische doeleinden gedefinieerd waarvan er op dit moment pas 2 zijn uitwerkt in de wet. In de komende jaren zullen de criteria worden bepaald voor de resterende 4 doelstellingen. PDN vindt het van belang dat het ook belegt in economische activiteiten die bijdragen aan deze ecologische doelstellingen. Ieder jaar in het vierde kwartaal gaat PDN de gegevens van bedrijven in de portefeuille evalueren en beoordelen welk streefpercentage aan Taxonomie geclassificeerde beleggingen PDN voor het opvolgende jaar kan vaststellen.

Vooruitblik 2023

In 2022 hebben we onze ambitie en het duurzaamheidsbeleid verder ontwikkeld en tot uitvoering gebracht. Ook in 2023 blijven we in beweging en beoordelen we bij nieuwe duurzaamheidsbesluiten of en hoe we onze ambitie steeds verder kunnen aanscherpen. Ook blijven we ons zeer bewust van onze maatschappelijke rol, maar ook van onze belangrijke doelstelling om voor onze deelnemers een goed pensioen te kunnen waarmaken. Vooruitkijkend benoemen we hier alvast een aantal voorbeelden van acties die we voor 2023 op het gebied van duurzaamheid voor onszelf hebben gedefinieerd. 

• Onderzoek naar het uitbreiden van het uitsluitingenbeleid op basis van een aangescherpt landenbeleid.
• Evalueren van het beleid omtrent impact investments en waar nodig aanscherping doorvoeren.
• Onderzoeken hoe klimaatrisico’s geïntegreerd kunnen worden in het beleggingsproces
• De positieve en negatieve impact van de aandelen en bedrijfsobligatie portefeuilles op de focus SDG’s (3, 7, 12 en 13) inzichtelijk maken.
• Evalueren of de doelstelling voor het percentage impact bonds in de portefeuille verhoogd moet worden.
• Het engagement- en stembeleid evalueren en indien gewenst aanscherpen.
• Verdere implementatie van de vereisten uit het IMVB-convenant, de EU-Taxonomie en Sustainable
• Finance Disclosure Regulation.
• Inzetten om het draagvlak voor duurzaam en verantwoord beleggen onder deelnemers te vergroten door meer over onze activiteiten en resultaten op het gebied van duurzaamheid te rapporteren.